HISTORIA
Teatr Pneumatyczny -> O nas -> Historia
Spróbujmy w kronikarskim stylu. Może być wzniośle. Styczeń 2018 roku. To wtedy w Augustowie zaczyna się historia Teatru Pneumatycznego. Parę miesięcy wcześniej w swoje rodzinne strony, czyli właśnie w okolice Augustowa, z Warszawy, wraca Paweł Leszkowicz, od kilkunastu lat zajmujący się teatrem amatorskim (a w stolicy od 2011 roku działający w Teatrze Hybrydy Uniwersytetu Warszawskiego). Stęskniony za niemal codziennymi próbami i zajęciami teatralnymi Paweł marzy i od marzenia przechodzi do działania, by założyć grupę teatralną zrzeszającą młodzież i dorosłych w Augustowie – ma to sens tym bardziej, że wówczas w naszym mieście dorosłe osoby zasilają jedynie teatry muzyczny (Augustowski Teatr Piosenki) i tańca (Augustowski Teatr Tańca).
Idzie nadzwyczaj sprawnie. Na utworzone przez Pawła na Facebooku wydarzenie odpowiada grupa około dziesięciu osób, dziś nazywanych przez nas szumnie fundamentem Teatru Pneumatycznego – a co! Większość z nich w Pneumatycznym działa do dzisiaj. Pierwsze spotkanie zespołu, które odbywa się po wstępnym zapoznaniu, ma miejsce 17 stycznia 2018 roku.
Istotnym dla nas wydarzeniem okazuje się propozycja pani Anny Jastrzębskiej, dyrektorki Augustowskich Placówek Kultury, aby nowo powstała grupa teatralna dołączyła pod skrzydła kierowanej przez nią instytucji. Od tej pory nieprzerwanie działamy przy Augustowskich Placówkach Kultury, dumnie pracując na rzecz rozwijania augustowskiej oferty artystyczno-kulturalnej.
I poszło. W pierwszych tygodniach zaczęliśmy od integracji i stworzenia wyjściowego warsztatu teatralnego do naszej wspólnej pracy. Niedługo później ruszyły przygotowania do pierwszego spektaklu Teatru Pneumatycznego…
Wystartowaliśmy z wysokiego C, bo w pierwszym przedstawieniu Teatru Pneumatycznego sięgnęliśmy po Mewę A. Czechowa. Chcieliśmy przenieść zawartą w dramacie klasyka opowieść o ludziach z rozmaitych powodów powiązanych z miejscem i o ich rozterkach na augustowski grunt. Korzystając z własnych imion, ale tworząc odrębne od nas postacie, przygotowaliśmy Jezioro.
Spektakl stał się okazją do zaszczepienia w DNA Pneumatycznego założenia o byciu grupą tworzoną przez miłośników teatru, bo tak rozumiemy określenie teatr amatorski, dążących do jak najwyższej jakości pracy i profesjonalnego podejścia do realizowanych działań. Współpracowaliśmy z osobami, które w specjalistyczny sposób wspierały nas na poziomie tworzenia scenografii, oświetlenia czy komponowania muzyki do spektaklu. Na premierze, która odbyła się w Kinie Iskra, pojawiło się ponad 200 osób. Niektórzy z członków obsady po raz pierwszy stanęli wówczas na teatralnych deskach przed widownią. Jezioro okazało się dla nas spektaklem tym bardziej zapadającym w pamięć, że zagraliśmy je tylko raz (ale za to jak!).
14 czerwca 2018 roku jest więc jednym z kluczowych, formacyjnych dni Teatru Pneumatycznego.
Niedługo po premierze Jeziora zorganizowaliśmy kolejny nabór do Teatru Pneumatycznego. Od tamtej pory nasza działalność zaczęła opierać się nie tylko na tworzeniu długich form, ale także na regularnych spotkaniach warsztatowych, które skupiały się na rozwijaniu warsztatu teatralnego głównie w oparciu o pracę z ciałem i założenia improwizacji teatralnej. Z czasem obszary warsztatowe intensywnie się poszerzyły. Realizowaliśmy działania kulturalne, które posługiwały się teatrem na rzecz integrowania lokalnej społeczności oraz upamiętniania ważnych dla naszego regionu wydarzeń. Przykładem mogą być tutaj m.in. przygotowanie spektaklu o bł. Mariannie Biernackiej z Lipska czy oprawa artystyczna rajdu Opowieści spod mchu (którego pomysłodawczynią była Ola Masiejczyk) – oba wydarzenia miały miejsca w 2018 roku.
W kolejnych latach dołączało do nas coraz więcej młodzieży i osób dorosłych. Tworzyła (i nadal tworzy) się tradycja teatru, określone zwyczaje i regularne wydarzenia, które realizujemy do dzisiaj. Bardzo dbamy o pielęgnowanie więzi, dlatego tak ważna jest dla nas integracja zespołu. Dość szybko zauważyliśmy, że czymś wyjątkowym i chyba nieczęsto spotykanym w innych grupach teatralnych jest w przypadku Pneumatycznego fakt, że tworzą go ludzie o sporej rozpiętości wiekowej. Od początku funkcjonowania bardzo chętnie korzystamy więc z faktu, że tak wiele możemy od siebie międzypokoleniowo czerpać. Obecnie mamy ku temu jeszcze więcej okazji, ponieważ w 2021 roku otworzyliśmy pierwsze grupy dziecięce.
Z czasem zaczęliśmy grać również poza Augustowem. Pierwszy występ wyjazdowy zagraliśmy w Lipsku nad Biebrzą w marcu 2019 roku (Osaczenie). Niewiele później zaczęły nas zapraszać ośrodki z innych miejscowości. Szczególnie istotną dla rozwoju Pneumatycznego okazała się możliwość prezentowania spektakli na festiwalach teatralnych. Pierwszym takim wydarzeniem w naszej historii była VII edycja Dechy, czyli Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuk Komediowych Teatrów Amatorskich w Bielsku Podlaskim w 2020 roku. Pokazaliśmy tam Sekret Misia Gagatka i… wróciliśmy do domu z nagrodami (m.in. nagroda aktorska dla Anny Gajdzińskiej). Od tamtej pory pielęgnujemy nasze relacje z zaprzyjaźnionymi pasjonatami teatru z całej Polski. Zapraszamy gości, którzy w Augustowie grają swoje przedstawienia lub prowadzą dla nas warsztaty, spotykamy się z nimi na festiwalach i sami jeździmy po kraju, prezentując spektakle Teatru Pneumatycznego.
Pierwsze urodziny Teatru Pneumatycznego, które obchodziliśmy na początku 2019 roku, to nie tylko radosne świętowanie, ale też moment narodzin Aktorzeła. Kogo? Śpieszymy z wyjaśnieniem. Otóż z okazji urodzin Pneumatycznego zorganizowaliśmy konkurs na rysunek przedstawiający wygląd maskotki Teatru Pneumatycznego. Nadesłane propozycje w najróżniejszy sposób operowały symboliką teatru, wiatru czy młota pneumatycznego. Ostatecznie zdecydowaliśmy się na wizerunek orła-superbohatera z peleryną zdobioną maskami teatralnymi. Autorką propozycji była Danuta Niemirka.
Aktorzeł, bo takie imię nadaliśmy tej postaci, na poziomie symbolicznym wspaniale oddaje ducha i założenia naszej grupy. Teatr jest dla nas supermocą, która pozwala fruwać i naprawiać świat. Sam orzeł wydaje się zwierzęciem nierozerwalnie związanym z pneumą… A co dopiero orzeł-superbohater! Aktorzeł stał się z nami fizycznie obecny na licznych wyjazdach i spektaklach, ponieważ zyskaliśmy jego fizyczną reprezentację w formie maskotki uszytej przez Izabelę Cembor. Obecnie często korzystamy też z grafiki, którą na nasze potrzeby stworzyła Olga Chełmińska.
Dziś Aktorzeł coraz silniej zaznacza się w grupowej tożsamości Pneumatycznego. Przyczyniła się do tego Aleksandra Masiejczyk, która w dobie covidu (2020 rok) i naszej akcji czytania bajek online, napisała bajkową genezę Aktorzeła. Na kanwie tej historii powstał scenariusz Zagraj to, młody! autorstwa Konrada Milanowskiego, który przeistoczył się w spektaklową propozycję familijną o poszukiwaniu własnych skarbów, o spełnianiu marzeń i o miłości rodzinnej.
Rosnąca liczba aktywności i chęć pełniejszego wykorzystania naszych możliwości skłoniły nas do rozmów o powołaniu do życia organizacji pozarządowej, która mogłaby wspierać zarówno powstawanie i prezentowanie przedstawień Teatru Pneumatycznego, jak i innych aktywności kulturalno-społecznych proponowanych przez jej członków.
W związku z tym, w drugiej połowie 2020 roku założyliśmy Stowarzyszenie Artystyczne PNEUMA, które obecnie jest jednym z dwóch (oprócz Augustowskich Placówek Kultury) instytucjonalnych podmiotów kluczowo wspierających aktywności Pneumatycznego.
Dziś jesteśmy coraz szerszą społecznością osób pragnących wspólnie rozwijać się w teatrze i poprzez teatr. Na przestrzeni kilkuletniej działalności Teatru Pneumatycznego nawiązały się relacje i przyjaźnie niejednokrotnie wykraczające poza ramy działań artystycznych. Pracujemy z dziećmi, młodzieżą i osobami dorosłymi, tworząc przestrzeń, do której zapraszamy wszystkich. Wspólnie bawimy się i wspólnie się wzruszamy. Zależy nam na teatrze opartym na dialogu, dlatego szukamy form umożliwiających rozbijanie jednostronności komunikatu w teatrze. W tym celu wykorzystujemy m.in. sieć historii, stanowiącą zbiór wspomnień widzów i ich doświadczeń związanych ze spektaklami oraz innymi działaniami Teatru Pneumatycznego.
z Pneumatycznym
Oczywiście, podane wyżej liczby są orientacyjne, ponieważ ciągle wzrastają. Nie o liczby tu jednak chodzi. Wierzymy, że kolejne lata przyniosą nam jeszcze większą dawkę poruszeń, zabawy i relacji – tak z nowymi członkami zespołu, jak i z całą pneumatyczną społecznością, która obejmuje wszystkich widzów, przyjaciół Teatru i współpracujące z nami osoby. Obiecujemy, że nadal będziemy starali się, by Teatr Pneumatyczny nie był tylko grupą ludzi na scenie, ale społecznością przekuwającą rozmaite działania teatralne w coś dobrego i wartościowego.